Wojciech Albert Sowiński
(1805–1880)
Wojciech Albert Sowiński urodził się w 1805 roku w Łukaszówce na Podolu w rodzinie szlacheckiej o bogatych tradycjach patriotycznych i muzycznych. Jego pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec Sebastian, który pełnił funkcję kapelmistrza orkiestry wojskowej oraz kapeli Potockich w Tulczynie. W latach 1825–1827 Sowiński kształcił się w Wiedniu, gdzie pobierał lekcje gry na fortepianie u Carla Czernego oraz studiował kompozycję i harmonię pod kierunkiem Adalberta Gyrowetza. Jako pianista zadebiutował w Wiedniu, wykonując koncert fortepianowy Johanna Nepomuka Hummla.
W 1828 roku wyjechał do Włoch, gdzie koncertował w takich miastach jak Wenecja, Mediolan, Bolonia, Rzym i Neapol. Po kilku miesiącach osiadł na stałe w Paryżu, gdzie prowadził aktywną działalność koncertową. Ceniony za swoją błyskotliwą technikę i ekspresyjność gry, występował głównie we Francji, a także odbywał tournée po Anglii, Szkocji, Irlandii, Niemczech i Belgii. Współpracował z wybitnymi muzykami tamtych czasów, m.in. Felixem Mendelssohnem, Camille-Marie Stamatym i Georgem Osborne’em, a także akompaniował Fryderykowi Chopinowi i Friedrichowi Kalkbrennerowi. Był również cenionym pedagogiem – uczył gry na fortepianie w różnych szkołach muzycznych, w tym u Francis-Davida Stoepela oraz w klasztorze panien de Oiseaux. Regularnie współpracował z francuską prasą muzyczną, zwłaszcza z Revue et Gazette musicale de Paris. Jednym z jego najważniejszych osiągnięć literackich był Słownik muzyków , który opublikował w 1857 roku w języku francuskim, a w 1874 roku w wersji polskiej. Zmarł 3 marca 1880 roku w Paryżu.
Twórczość kompozytorska
Dorobek Sowińskiego obejmuje ponad 120 opusów, w tym liczne utwory fortepianowe, symfoniczne, chóralne oraz kameralne. Składają się na niego m.in. symfonie, uwertury, dwa koncerty fortepianowe, msze, motety, Oratorium o św. Wojciechu, sześć fantazji na skrzypce i fortepian, jedna fantazja na flet i fortepian, Trio b-moll op. 76, Kwintet E-dur op. 87 oraz Nonet fis-moll op. 107.
Okres 1795–1918 był dla polskich artystów szczególnie trudny ze względu na rozbiory i utratę niepodległości. W tym czasie muzyka stała się istotnym narzędziem podtrzymywania tożsamości narodowej. Kompozytorzy, inspirowani zarówno zmianami estetycznymi na przełomie klasycyzmu i romantyzmu, jak i patriotycznymi nastrojami, tworzyli dzieła o charakterystycznym, polskim brzmieniu. Najbardziej znanymi twórcami tego okresu byli Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko, jednak na scenie muzycznej działało także wielu innych kompozytorów, których utwory, choć wartościowe, często popadały w zapomnienie. Jednym z nich był Sowiński, a jego Kwintet E-dur op. 87 stanowi przykład wysokiej jakości polskiej muzyki kameralnej XIX wieku.
