Józef Władysław Krogulski (1815–1842)
Józef Władysław Krogulski urodził się w Tarnowie w rodzinie o silnych tradycjach muzycznych. Jego ojciec, Michał Krogulski, był pianistą, organistą i pedagogiem, który jako pierwszy wprowadził syna w świat muzyki. Już w dzieciństwie Józef koncertował publicznie, a w wieku dziewięciu lat wykonał Koncert a-moll Johanna Nepomuka Hummla, co odnotowała prasa warszawska. Wkrótce wraz z rodziną przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął występy w salonach muzycznych oraz w Konserwatorium Muzycznym. Latem 1825 roku wyruszył w tournée koncertowe przez Wielkopolskę, Śląsk, Berlin i Drezno, gdzie występował przed królem Saksonii Fryderykiem Augustem I. Koncertował także w Lipsku i Weimarze, gdzie przez pewien czas pobierał lekcje u Hummla.
Po powrocie do Warszawy w 1826 roku kontynuował intensywną działalność koncertową, występując m.in. w Lublinie, Zamościu, Lwowie i Kijowie. W 1828 roku osiadł na stałe w Warszawie i rozpoczął studia w Szkole Głównej Muzyki. Początkowo kształcił się w zakresie generałbasu u Karola Kurpińskiego, a następnie kompozycji u Józefa Elsnera. W tym okresie powstały jego pierwsze dojrzałe utwory, publikowane przez warszawskich wydawców. Do najważniejszych należą Fantazja i wariacje g-moll „La bella Cracovienna” op. 1, Kwartet D-dur op. 2, II Sonata fortepianowa a-moll op. 3 oraz dwa koncerty fortepianowe.
Po wybuchu powstania listopadowego Krogulski zaangażował się w działalność patriotyczną. Na koncercie 15 grudnia 1830 roku w Teatrze Narodowym wykonał swoje utwory, a w kolejnych miesiącach skomponował *Mazura wojennego, Marsz narodowy oraz Batalię – wiązankę pieśni patriotycznych na fortepian.
Po rozwiązaniu Szkoły Głównej Muzyki w 1831 roku, aby zapewnić sobie środki na dalsze studia u Elsnera, udzielał prywatnych lekcji fortepianu. W 1832 roku założył bezpłatną szkołę śpiewu przy Instytucie św. Kazimierza na Tamce, a od 1836 roku prowadził własny chór przy kościele oo. Pijarów. Jego działalność chóralna obejmowała wykonania mszy, hymnów i kantat, przy udziale zarówno amatorów, jak i zawodowych śpiewaków opery warszawskiej. Wkrótce otworzył kolejną bezpłatną szkołę dla śpiewaków chóru pijarskiego, której absolwenci, tacy jak Ignacy Marceli Komorowski i Maurycy Karasowski, zakładali później własne szkoły muzyczne.
Oprócz twórczości sakralnej Krogulski komponował również muzykę świecką, współpracując z warszawską Resursą Kupiecką, dla której występował i tworzył nowe utwory. Był także aktywnie zaangażowany w działalność organizacji wspierającej muzyków, założonej w 1837 roku przez Józefa Cichockiego. 17 stycznia 1838 roku poślubił Ludwikę Katarzynę Gargulską, jednak obie ich córki zmarły w niemowlęctwie.
Kulminacyjnym dziełem sakralnym Krogulskiego było Oratorium na Wielki Piątek „Miserere”, ukończone w kwietniu 1841 roku. Wyniszczony chorobą, wkrótce po ukończeniu dzieła wyznał swojemu przyjacielowi: „Spełniłem moje przedsięwzięcie, teraz umrę spokojnie”. Zmarł 9 stycznia 1842 roku w Warszawie, a jego grób na Powązkach zachował się do dziś.
Twórczość Krogulskiego obejmuje około stu kompozycji religijnych i świeckich, z których ponad trzydzieści wydano za jego życia. Rękopisy jego utworów przechowywane są m.in. w Bibliotece Jagiellońskiej, Bibliotece Narodowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tarnowie.
Na podstawie biogramu zamieszczonego na stronie portalmuzykipolskiej.pl. autorstwa
Mariusza Lesława Krogulskiego
